Denizleri Saran Tehdit: Müsilaj

Marmara Denizi’ne kıyısı olan şehirlerdeki sahillerde, deniz altında ve açık denizde deniz yüzeyini kaplayan çamur görünümlü kirlilik yaygınlaşıyor. Sorunun çözümü ve kirliliğin temizlenmesi için çalışmalar sürüyor.

Müsilaj nedir?

‘Müsilaj’, ‘deniz salyası’ ya da ‘kaykay’ olarak bilinen oluşum, denizel sistemde doğal olarak bulunan mikroskobik organizmaların uygun ortam şartları altında çoğalması sonucu ortaya çıkan bir olay.

Müsilaj neden oluşur?

◉  Deniz Suyunun Aşırı Isınması
◉  Deniz Kirliliği (Eutrofikasyon)
◉  Deniz Sirkülasyonunun Zayıflaması
◉  Tuzluluk ve Akıntı Değişimleri

Sonuçları nelerdir?

◉  Balıkların ve diğer deniz canlılarının solungaçlarını tıkayarak ölümlere yol açar.

◉  Deniz dibi yaşamını tehdit eder.

◉  Balıkçılığı, deniz ulaşımını ve turizmi olumsuz etkiler.

◉  Kötü koku, görüntü kirliliği ve halk sağlığı sorunlarına neden olabilir.

◉  Dolaylı olarak insan sağlığı olumsuz yönde etkilenebilir. Bu nedenle müsilajın bulunduğu alanda denize girilmemelidir.

Müsilaj ile nasıl mücadele edilir?

Konuyla ilgili Prof. Dr. Yeşim Büyükateş kısa ve uzun vadeli çözüm önerilerini şöyle paylaşıyor:

Kısa vadede; evsel, endüstriyel ve kanalizasyon atıkları gibi noktasal kaynaklı denizi kirletici etmenlerin, özellikle müsilaj bulunduğu dönemde deşarjı, ortamın taşıma kapasitesini azaltır. Dolayısıyla bu tür faaliyetlerden kaçınmak önemli.

Balıkçılık faaliyetleri için büyük sıkıntı oluşturan müsilaj oluşumu özellikle balık ağlarına ve teknelerin pompalarına ciddi hasar veriyor. Bu hasarları en aza indirmek için müsilajın ortamda bulunduğu dönemde balıkçılık faaliyetlerini en az düzeyde gerçekleştirmek ortaya çıkacak masrafları önemli ölçüde azaltabilir. Böylece yakıt, zaman ve iş gücünden tasarruf edilebilir.

Uzun vadeli mücadeleyi de birkaç alt başlıkta inceleyebiliriz:

◉  İklimsel değişimleri de göz önünde tutarak yeni atık yönetimi politikaları benimsenmesi, eylem planları hazırlanması büyük önem taşıyor.

◉  Müsilaj oluşumunun ortamda bulunma süresi meteorolojik koşullardan ve akıntı hızından etkilendiği için bu konuda bilgi sahibi olunması alınacak olan önlemlerin zamanı konusunda yardımcı olabilir.

◉  Tarımsal arazilerden kaynaklardan gelebilecek kirlilik yükünün azaltılması için iyi tarım uygulamaları benimsenmeli.

◉  Müsilaj oluşumunun çevreye verdiği etki ve değişimlerin belirlenmesi amacıyla özellikle sorun yaşanan bölgelerde ekolojik parametrelerin izlenmesi gerekiyor.

Dünyada benzer örnekler var mı?

Müsilajla ilgili ilk kayıt 1729’da Adriyatik Denizi’nden verilmiş, 1980’lerin sonundan bu yana da dramatik bir şekilde etkilerinin arttığı görülmüş. 1988’den 2004 yılına kadar Adriyatik Denizi’nde yaz aylarında tekrarlayan bir şekilde ortaya çıkmış durumda.

En büyük müsilaj olayı 1988-1989 yıllarında Kuzey Adriyatik’te meydana gelirken bu hem ekolojik hem de ekonomik açıdan olumsuz etkilere sebep oldu.

Günümüzde de oluşum devam ederken Akdeniz sisteminde deniz müsilajı ve potansiyel etkisini çalışan araştırmacılar, müsilajın yayılım ve dağılımının yüzey suyu sıcaklığındaki artışlarla ilgili olduğunu da belirtiyorlar.